Natuurlijk Scandinavië

Er zijn plaatsen waar het bovengemiddeld regent. Stortbuien, kleine buitjes, grote buitjes, dagenlange regen. Alles kom je tegen in de havenstad Bergen aan de Noorse westkust. Maar de stemming is er niet minder om.

Terwijl het op veel plaatsen in Europa en ook in Scandinavië volop zomer is, komt het voorjaar nog met rap tempo aan in het hooggebergte van Noorwegen. Smeltende sneeuw en net uitlopende struiken en planten. De Noorse bergen ontdooien.

In een winter met veel regen, lonkt de sneeuw elders wel heel erg. Maar waar is die sneeuw? In Noorwegen bijvoorbeeld, maandenlang. Dus koersen we naar het noorden. Naar Eemshaven, de boot op en een nachtje slapen en dan drie uurtjes omhoog met de auto het Noorse bergland in.

Het hoogste bergdorpje van Noorwegen ligt in het Noorse bergland van Gudbrandsda: Skåbu Niet eens in het hooggebergte, maar tussen Lillehammer en het centrale hooggebergte. Een echt dorp is het ook weer niet, maar wel met been berghotel én een beroemd houten kerkje. Een mooie plek om de omgeving te verkennen.

Wel of geen sneeuw is in de Noorse bergen is nooit een vraag. Iedere winter ligt er weer een dikke sneeuwlaag. En dus steeds weer een uitdaging voor een lekkere lange langlauftocht in de bergen. Of in de loipe of je eigen spoor trekken: op weg door een eindeloos witte vlakte.

In Noorwegen ligt veel sneeuw, 365 dagen lang. Voor de echte ski-liefhebbers zijn er dan ook twee seizoenen: de winter én de zomer. Noorwegen kent drie echte zomerskigebieden; ze gaan open de dag nadat de winterskigebieden sluiten. Glijden onder de middernachtzon.

De langste dag van het jaar is voor de inwoners van heel Noord-Europa een feest. Van IJsland tot de Baltische Staten; ieder land viert het op zijn eigen manier. Maar één ding hebben alle landen met elkaar gemeen: de uitbundigheid met zang en dans en veelal vreugdevuren. 

Terwijl het in de Noorse dalen aangenaam weertje is, kan het in Dovrefjell aardig ruig zijn; aan alles in de natuur is het te merken. Alleen de sterkste dieren en planten houden het hier uit. Muskusossen bijvoorbeeld. 

De winterperiode boven de poolcirkel is een tijd van duisternis. Langzaam worden in de winter de nachten langer en langer, tot er volledige duisternis optreedt. En dan in januari worden de eerste stralen weer langzaam zichtbaar: licht in de duisternis. Een feestje waard.

Op veel plaatsen zijn nog steeds gletsjers, ook al slinken ze snel. De meeste herbergen eeuwenoud ijs. In het Noorse berggebied van Jotunheimen kun je een duik nemen in die wereld van sneeuw en ijs; een indrukwekkende gang temidden van 7000 jaar oud ijs. 

De keuze aan gebergten in Noorwegen is groot. Elk gebied heeft zo zijn eigen bijzonderheden. Rondane is vooral afgerond en open; je kijkt er zonder veel moeite alle kanten op. Een ideaal wandelgebied voor wie niet de allergrootste uitdagingen zoekt. 

Noorwegen kent een groot aantal eilanden en eilandenreeksen. De Lofoten zijn wel het bekendst, maar de aangrenzende Vesterålen komen ook steeds meer in de belangstelling. Geen wonder, beide eilandengroepen gaan naadloos in elkaar over.

Elke winter is het weer raak: het opzoeken van de eerste plekken met sneeuw. Daar waar het in het dal regent, kan het hoger in de bergen een mooie sneeuwbui geven. Op naar de bergen rond Lillehammer.

Tot ver in Scandinavië heeft deze zomer ook zijn invloed gehad van maandenlang warmte en droogte. Maar na de hoge temperaturen is het in de bergen al weer aardig fris geworden her en der. En dat zorgt voor de mooiste kleuren.

Overal in het noorden van Scandinavië en Finland gaat de zon niet onder, wekenlang. En op sommige plaatsen zoals Svalbard, zelfs maandenlang niet. 24 uur zon: een fascinerende ervaring die middernachtzon. Met als hoogtepunt de midzomerfeesten. 

Wie van zalmen en vissen houdt hoeft maar één ding te onthouden: Mo Laksegard. Daar leer je in een paar dagen alles over zalmen en het vissen ervan. Het zit er vol mee in in het snelle water van Suldalslågen.

In de tijd van de opwarming van de aarde, worden de gletsjers kleiner. Toch is het smelten van gletsers van alle tijden. Zo ook de tochten over deze majestueuze ijsvlakten.

Noorwegen is een groot land én heeft vele toeristische hoogtepunten. Voor wie de echte rustige plekken wil beleven is Østerdalen en de omringende bergen en dalen dé uitgelezen plek.

De bergen in Valdres zijn niet de hoogste van Noorwegen, maar de uitzichten vanaf de bergen in Valdres zijn eindeloos. Je kijkt er alle kanten op, ideaal voor een paar lekkere wandel- of fietstochten.

Boven de Noordkaap is het vooral leeg. Eindeloos water tot aan het ijs van de Noordpool. Daartussen ligt het laatste bereikbaar reisdoel: Spitsbergen.

De Noorse kust vormt een steeds wisselend decor. Het stuk tussen Bergen en Kirkenes bij de Russische grens in het noorden wordt bevaren door de Hurtigruten. Een van de bijzonderste trajecten om mee te varen.

Als het bij ons voorjaar is, heerst begin april de winter nog volop in het noorden van Scandinavië. Durf jij het aan door de Arctische wildernis te trekken met meer dan 100 sledehonden?

Het is weer zover: een grote massa trekvogels waagt zich weer aan de reis naar het zuiden. Op veel plaatsen in het zuiden en westen van Scandinavë maak je het mee.

De zomer in de Scandinavische bergen is prachtig, de winter fantastisch, maar de herfst is het toppunt: de bergen in alle geuren en kleuren. En als het even mee zit beleef je drie seizoenen op één dag.

Wie het Noorse Dovrefjell in trekt heeft de kans ze te zien: de muskusossen, een diersoort dat ooit Scandinavië op diverse plaatsen bevolkte. Ze trekken tussen de struiken door om zich goed te voeden voor de barre winter die volgt na de korte zomerperiode.

In de bergen van het noorden groeit een plantje met een bijzondere vrucht: de Artic cloudberry. De vruchten zijn zeer gewild en de beste vindplekken soms geheim. De massale zoektocht is weer begonnen.

Vesterålen, de eilandengroep ten noorden van de Lofoten, is rijk aan vogels. Vooral aan de kust en op het water zijn ze uitgebreid van nabij te bewonderen.  Andøya is the place to be; voor vogels én mensen.

De Lofoten hebben de naam en werken als een magneet, maar de aangrenzende Vesterålen mogen er ook zijn. Een verkenning op de grens van winter en lente. Verleidelijk verrassend.

Het gaan in de bergen is van oudsher een tocht met verrassingen, ook in de moderne tijd. Maar wie blijft in de buurt van andere mensen zit goed. En voor wie echt op avontuur gaat: de Noorse bergregels vormen een mooie leidraad voor een veilig verblijf.

In Nederland kunnen we blijven wachten op ijs, maar in het noorden van Europa begint het nu pas goed. Op veel plaatsen ligt een dikke ijsvloer. Op weg met eigen auto én boot naar het noorden. En welke tocht rijd jij?

De meeste wintersportliefhebbers keren steeds terug naar hun vaste plek in de Alpen. Vertrouwd. Maar er zijn er ook die kiezen voor meer dan skiën alleen. Kleinschalige skigebieden met alles om de hoek.

Spitsbergen, door de Noren die het gebied beheren officieel aangeduid als Svalbard, is een boeiend reisdoel. Toch is Spitsbergen geen bestemming voor massatoerisme. Daarvoor is het te bijzonder en te weinig toegankelijk. Gelukkig maar.

Noorwegen stond er ooit vol mee: staafkerken volledig van hout. Geen spijker aan te pas gekomen. Toen ze te klein werden zijn ze massaal vervangen door stenen varianten. Gelukkig zijn er nog wat over.

Noorwegen heeft op Canada na de langste kust van alle landen in de wereld In totaal meer dan 100 duizend km. Duidelijk dat Noorwegen vooral een kust-land is. Lang voor het eerste voertuig zijn intrede deed was de kust dé toegangsroute tot het land.

Zonaanbidders gaan naar het zuiden, want daar schijnt de zon te zijn. In het noorden is er maandenlang 24 uur zon per dag. Alleen de aanbidders van de middernachtzon gaan de poolcirkel over. Op zoek naar de langste dagen.

Het aantal wegen en spoorbanen in Noorwegen is niet groot. Geen wonder: de bergen maken aanleg niet gemakkelijk. Maar ooit werd een spoorbaan aangelegd tussen Bergen en Oslo. De aanlegweg is nu een van de meest populaire fietsroutes.

De Sami vormen een van de laatste oervolkeren van Europa. In het noorden van Zweden, Noorwegen, Finland en Rusland leven de Sami hun eigen leven. Door de eeuwen heen zijn ze sterk verbonden geweest met de natuur. En nog steeds.

In Noorwegen is het vaak al rustig op de weg, maar er zijn van die plekken waar je af en toe een auto tegen komt. En er is nog van alles te zien en te beleven ook.

De Noorse stad Bergen is dé ingangspoort van westelijk Noorwegen én de fjorden. Velen struinen rond in de stad of gaan met de kabelbaan of treintje omhoog. Nog leuker: op eigen kracht, de schapen achterna.

Je hoeft gelukkig geen wereldreis te maken als je op het hoogste niveau wilt langlaufen. Je vliegt naar Oslo, neemt vanaf de luchthaven de trein naar Lillehammer en vervolgens de bus naar Nordseter. De korste weg naar het witste Noorse hooggebergte.

In Scandinavië weten ze wat winter is. Zowel in tijd als in intensiteit. Geen wonder dat de Scandinavische outdoorfabrikanten weten wat de buitensporter nodig heeft. Fjällräven is een van die producenten die helpt de winter optimaal te beleven. Ook in Nederland.

Dovrefjell is een van de markante berggebieden van Noorwegen. Nergens anders lopen bijvoorbeeld muskusossen. Maar een deel van het gebied was militair terrein. Vanaf 2006 krijgt de natuur weer alles terug. Hard werken voor de mens om de natuur te helpen.

Noorwegen is al een uitgestrekt land, maar de kust is nog uitgestrekter. Wie met openbaar vervoer reist kan er lekker relaxen en het dagelijks leven gadeslaan in deze grillige omgeving.

In de warmste slaapzak betoverd worden door het noorderlicht, is dat iets voor jou? Maak nu je droom waar en solliciteer naar een plaats in de Polar 2015.

Lapland is een bijzonder stukje van het noorden. Grootse stilte, bijzondere bergen en het rijk van de Sami, waar ze al eeuwenlang rondtrekken. Even zijn we te gast. Op avontuur op de ski boven de poolcirkel.

Voor de meeste toeristen die naar Noorwegen trekken is de Noordkaap als een magneet: je moet er geweest zijn. Maar niet minder veelzeggend is de Zuidkaap (Sydkapp) met de vuurtoren van Lindesnes en zijn verhaal met een begin in 1656.

Wie aan Noorwegen denkt komt misschien niet direct op Stavanger uit, maar deze vierde grootste stad van Noorwegen heeft diverse boeiende plekken die wijzen naar een bijzonder verleden.

Midden in Sandnes, vlakbij Stavanger staat Vitenfabrikken. Hier gebeurt het: de kennis wordt verzameld én begrijpelijk gemaakt.

Hotels zijn er heel wat in de wereld, maar een hotel waar je energie van krijgt is een ander verhaal. Het komt allemaal door de soberheid én een grenzeloos uitzicht.

Noorwegen is een grillig stuk land met zee aan alle kanten. In Rogaland kijkt Mor Norge uit op zee, met de bergen in de rug. Een boeiende plek voor wandelingen door een ruig landschap.

Noorwegen is een land vol gletsjers. Boeiende restanten van de ijstijden, die ooit het hele noorden bedekten. Het zijn aantrekkelijke plekken om van nabij te bekijken. Maar hoe nabij?

Het weer in Noord-Europa is in diverse opzichten anders dan de meeste mensen verwachten. De neerslag is op vele plaatsen minder dan in onze streken en het is regelmatig warmer dan bij ons.

Toendra's, ruige bergen en een omgeving met veel mossen zijn ideale plekken voor rendieren. Die zijn er genoeg in het noorden. Al eeuwen vormt het rendier een vertrouwde verschijning.

Op veel plaatsen in Noorwegen en Zweden komt de eland in grote getale voor. De eland is door zijn omvang en statige voortbewegen een bijzondere verschijning in dichte Scandinavische bossen. Een kennismaking met deze woudreus is een bijzondere ervaring.
 

Het magische licht van het noorden. Het is er opeens: golvend aan een pikzwarte hemel. De hele winter lang een avontuur om het te kunnen meemaken. Het meest intens in het noorden van Zweden, Noorwegen, Finland en IJsland.

In Scandinavië was vers brood niet altijd gemakkelijk om aan te komen in vroeger tijden. Maar geen probleem, ze maakten gewoon brood dat lang houdbaar was. Het dunne brood was er in vele vormen. En nog steeds hoort het erbij.
 

Als het augustus wordt komen er opvallend veel mensen de bergen in. Met emmertjes, zakjes: op zoek naar het groeiende goud oftewel de bergbraam.

De herfst is een mooie tijd in het noorden. Eigenlijk bestaat de herfst uit een nazomer en het begin van de winter. Mooie tijd voor een national park.

Varg Veum heeft zijn werkgebied voornamelijk in de Noorse stad Bergen. Of het nu aan de kade is, midden in de stad of boven op de berg. Hij is er altijd. Weer of geen weer.

Toen er nog geen wegen waren, was Kongsvold al the place to be. Wie van noord naar zuid wilde of andersom, moest er langs. Geen straf: een herberg waar het eten goed is, de gastvrijheid groot is temidden van een verstilde, vredige omgeving.

Ål in Hallingdal is een van die onopvallende plaatsen in het Noorse berggebied, waar je op weg naar de fjorden zo aan voorbij zou kunnen rijden.

De winter in Noorwegen wordt nog steeds aangenamer. De Noren zelf gaan het liefst met Pasen nog een keer massaal de bergen in. Nog een keer nagenieten van de winter. En wanneer ga jij? Sneeuw genoeg.

De verhoogde zonneactiviteit zou de winter van 2013-2014 veel noorderlicht opleveren in het noorden van Europa. En inderdaad was het magische licht op veel plaatsen te zien. Dat gaat zo nog wel even door ook.

Het noorderlicht is hot deze winter. Het is veel te zien in het noorden, juist deze winter. Dankzij directe vluchten kunnen we er snel naar toe. Maar hoe leg je het goed vast? Oefenen, uitrusting en instellingen.

Schaatsevenementen zijn er vele op natuurijs. Maar een schaatsevenement voor allen is in ieder geval uniek. Op het meer Setten tussen de bossen in Noorwegen gaat het gebeuren deze winter. En reken maar dat het spannend, maar vooral leuk wordt.

Niet zo voor de hand liggend om per boot naar je wintersportbestemming te gaan, maar wel zeer relaxt. Je rijdt met de auto naar Kiel in Duitsland en je vaart zo het winterse Noorwegen tegemoet. Alles bij je.

De winter in het noorden mag dan lang duren met veel sneeuw, in de zomer is het tijd om te werken aan de conditie voor het langlaufen. In mei maken rolskiërs gebruik van het mooie weer. Het is zo weer winter.

De Birkebeiner is voor de Noren wat de Elfstedentocht is voor Nederlanders. Niet de dure auto die je hebt telt, niet het huis dat je hebt, maar hoe snel je de Noorse bergen over gaat, daarmee maak je indruk.

Jaarlijks draaft een groot aantal honden van vele teams uit diverse landen met hun sledes door het uitgestrekte Finnmarken. Een boeiende tocht van 500 of 1000 km door de sneeuw; ga er maar aan staan.

Het was ooit uit nood geboren: een koningskind van een jaar op je rug door de bergen van  Østerdalen op weg naar Lillehammer. Nu een jaarlijks volksfeest op de ski en iedereen doet mee als het even kan.

De afgelopen maanden heeft het in het noorden aardig gesneeuwd. Lekker voor de hoeveelheid sneeuw in de bergen. Maar ook uitkijken geblazen: hier en daar gaat het flink schuiven.

IJs om te schaatsen is één ding, maar de pakken sneeuw erop is vers twee. Belangrijk is dan om te weten of de zwaardere machines al het ijs op kunnen. Het beginnetje is er op het ijs van Vingnesvika op de Mjøsa bij Lillehammer.

De meeste mensen gaan als het donker is naar bed. Logisch na een mooie dag is het een keer genoeg geweest. Maar niet voor fotografen die iets spectulairs willen vastleggen.

In Nederland moeten we altijd maar afwachten of het zal gaan winteren.En dan ook nog of er wel ijs komt. Voor de schaatsliefhebber altijd weer een spannende tijd. Want het ijs moet wel dik genoeg zijn.

Plotselinge kou in Noorwegen heeft gezorgd voor de snelle vorming van natuurijs. Reden voor schaatsers in de gebieden met bergmeren om erop uit te trekken. De omgeving van Lilllehammer bijvoorbeeld.

Svalbard is een van die gebieden, waarbij het altijd boeiend is om naar toe te reizen. Elk jaargetijde heeft wel z'n aparte bekoring. De seizoenen zijn er heel anders dan bij ons. De lengte, maar ook de hevigheid.

In de bergen van Noord-Europa ligt nog lang sneeuw. Ideaal om lange tochten te maken, zeker in ons voorjaar. De dagen zijn lekker lang. Er op uit in de loipes dus, maar wel met verstand.

Snowboarder Pim Stigter en fotograaf Erwin Janson trekken regelmatig samen erop uit in meest uiteenlopende locaties in de sneeuw in alle uithoeken van de wereld; dit keer was Fjord-Noorwegen aan de beurt.

Wintersport in Noorwegen is al anders dan in de andere wintersportgebieden in Europa, maar wintersporten in het fjordengebied is weer van een heel andere orde. Bijvoorbeeld in combinatie met een tocht over de fjorden.

Sneeuw is er op veel plaatsen in Europa, maar het vervoer in een slee met daarvoor een paar rendieren is wel een ander verhaal. In Noord-Europa worden rendieren al eeuwenlang ook gebruikt als vervoermiddel.

Voor Nederlandse schaatsers mag een 400 m baan dan geen lokkertje zijn, maar toch was het Norwegian Skating Festival op de baan van Sør Fron een bijzonder evenement. Hier komen straks de nieuwe jonge Noorse schaatsers vandaan. Even een blik in de toekomst.

Maandenlang ligt er een dikke laag ijs op het grootste meer van Noorwegen, de Mjøsa. Maar hierop kunnen schaatsen is nog een ander verhaal. Een dikke sneeuwlaag moet  er wel af.

Lekker langlaufen in de bergen op grote hoogte kan heel leuk zijn. Maar soms kan het ook lekker tekeer gaan; harde wind die je om de oren slaat. De varmestua is een mooi initiatief om even bij te komen.

Op veel plaatsen in Noorwegen kun je goed langlaufen. Loipes overal. Bij Gomobu is er goed te kiezen voor welk landschap je voorkeur hebt: hoogvlakte, meer beschutting, tradioneel in de loipe of skaten.

Met de schaats en de ski over sneeuw en ijs is wel het meest voor de hand liggend. Maar over ijs met een dikke laag sneeuw is het wel een ander verhaal. Gelukkig kan het ook anders. Op weg met Niklas en zijn hondeslee.

De bergen rond Beito liggen er uitdagend bij. In de zomer is elke top een uitdaging voor de bergwandelaar. In de winter komen de sneeuwschoenen goed van pas. Met Tor Erik gaan we naar de top van de Grønolshovda.

In het Noorse Valdres is het goed toeven voor de langlaufliefhebber. Loipes gaan alle kanten op. Høyfjellshotels en stua’s bieden een sfeervol onderkomen voor de uren buiten de loipe.

Op zaterdag 25 februari is de Mjosa, het grootste meer van Noorwegen, even het decor voor schaatsliefhebbers. Op deze dag vindt het Skate4life plaats.

Voor de meeste wintersporters geldt dat ze op skiles gaan om de techniek van het afdalen te leren. Skischolen leren jonge kinderen hoe je het beste de lange latten kunt hanteren.Volwassenen doen een paar lesjes of een paar uurtjes op indoorskibanen. Maar hoe zit dat met langlaufen?

Eigenlijk is Noorwegen één groot wintersportgebied. Het ligt er dus vooral aan wat je wilt gaan doen. En als je dat weet kun je ook nog zoeken naar leuke combinaties waar van alles te doen is. Zeker als je een plek zoekt die wat centraal ligt, kun je kiezen uit diverse mogelijkheden.

Op het grootste meer van Noorwegen, de Mjøsa staan voor februari twee evenementen op de planning. Op 18 februari 2012 zal voor de derde keer het Norwegian Skating Festival gehouden worden; op 25 februari start een nieuw evenement: Skate4Life. Het belooft weer een feest te worden op het ijs tussen Moelv en Lillehammer.