Natuurlijk Scandinavië

De bergbraam, Rubus chamaemorus, groeit vooral in het noordelijke berggebied. Veenrijke, vaak een beetje vochtige of moerassige gebieden bieden de beste groeivoorwaarden voor deze laag bij de grond groeiende plant. De meeste planten zijn te vinden tussen 78°N en 55°N.  Als in de nazomer de vruchten rijp worden, ontketent zich een ware toeloop op de gebieden waar deze bijzondere bessen groeien. Dat betekent gewapend met emmertjes. plastic zakken de berghellingen, hoogvlaktes en de moerasachtige gebieden in. Noren, Zweden én Finnen gaan op zoek naar hun favoriete vrucht uit de natuur.

Bijzondere groeiwijze
De planten die op de veenrijke gebieden en berghellingen groeien hebben een aparte groeiwijze. De planten hebben meterslange ondergrondse uitlopers. Ook de wortels kunnen meters diep gaan. Een klein plantje kan daardoor een groot oppervlakte beslaan, zonder dat dicht zichtbaar is. Bij jonge planten kan het meer dan vijf jaar duren voordat ze vruchten voortbrengen. Ook kan de productie aan vrichten van jaar tot jaar varieren. Door vorst in de zomer kan de opbrengst van jaar tot jaar en van plek tot plek sterk varieren. Pogingen om de planten te kweken zijn tot nu toe op niets uitgelopen. Wellicht daarom zijn juist de wilde bessen zo aantrekkelijk.

Aantrekkelijke vruchten
De multe zijn in de voorzomer te herkennen aan de witte bloemen; in het zuiden bloeien ze in mei; meer noordelijk en hoger in de bergen is dat juni/juli. Een maand later beginnen de oranje vruchten steeds meer kleur te krijgen. In het Noors heten de bessen multer of molter, in het Zweeds hjortron, in het Fins lakka en in het Engels cloudberry. De vruchten worden in grote aantallen geplukt en vooral geconserveerd voor gebruik in vele gerechten en drank. De vruchten hebben een hoog vitamine C gehalte. De bessen worden meestal niet zo vers gegeten maar in verschillende vormen verwerkt: in jam, met room tot dessert of in dranken in de vorm van likeur. Om de houdbaarheid te verhogen worden de vruchten ingevroren of verwerkt met suiker. Toch hebben de vruchten van zichzelf een flinke houdbaarheid. Behalve voor de cunsumptie wordt de vrucht ook wel gebruikt voor creme-tjes voor huidverzorging vanwege het hoge vitamine E gehalte en andere positieve eigenschappen.

Populaire plant
De bessen zijn in de noordelijke landen zeer in trek. Niet voor niets worden ze in Noorwegen als 'viddas gull', het goud van de hoogvlaktes, aangeduid. Ook komt de plant veel terug in afbeeldingen. De Noorse provincie Finmark heeft de plant als regionale plant. In een plaats in die provincie, Nesseby, staat de plant zelfs in het gemeentewapen. De Finnen hebben er zelfs een Euromunt aan gewijd. Het zijn de Zweden die deze plant als eerste beschreven hebben in 1638 in Speculum Botanicum, aangeduid als de eerste Zweedse flora.