Natuurlijk Scandinavië

Bijna duizend jaar oud: houten staafkerken

  • Noorwegen

Noorwegen stond er ooit vol mee: staafkerken volledig van hout. Geen spijker aan te pas gekomen. Toen ze te klein werden zijn ze massaal vervangen door stenen varianten. Gelukkig zijn er nog wat over.

In heel Noorwegen zijn meer dan duizend jaar geleden stavkirker gebouwd: staafkerken volledig uit hout. De bouwtechniek komt sterk overeen met de bouw van Vikingschepen, waar alle houtverbindingen prachtig in elkaar passen en zonder spijkers of schroeven aan elkaar verbonden werden. Alleen ramen waren van glas en hang- en sluitwerk waren van ijzer. De rest, ook de dakbedekking, was volledig van hout.

Doordat de kerken sterk geteerd waren, net als de Vikingschepen, waren ze goed bestand tegen weer en wind in de meest extreme omstandigheden. Na de bouw van andere kerken zijn veel kerken verbrand omdat ze te klein waren, te veel onderhoud vroegen of geen zitplaatsen hadden. Op sommige plaatsen staan oude en nieuwe kerken naast elkaar. Een voorbeeld daarvan is Tormo bij Ål.

Van de honderden stavkirker in het land zijn er 29 goed bewaard gebleven. De bekendste zijn die van Urnes, Kaupanger, Borgund, Røldal, Heddal, Gol en Lom. Op veel plaatsen zijn de kerken van nabij te bekijken. De kerk van Heddal is het grootst; een van de kleinste is die in Undredal. De oudste, uit 1130, is die van Urnes.
In het openluchtmuseum op Bygdø bij Oslo staat de kerk van Gol ter bezichtiging ter beschikking. In het Openluchtmuseum Maihaugen in Lillehammer staat de stavkirke van Garmo.